• Dopamine

  Bij de ziekte van Parkinson worden in bepaalde cellen in de hersenen abnormale eiwitten aangemaakt. De cellen sterven hierdoor af, waardoor de kernen waarin zij liggen, niet goed meer functioneren. Dat gebeurt onder meer in de dopamineproducerende cellen van de zwarte kern ofwel de substantia nigra. Dopamine is een boodschapperstof in de hersenen die zorgt voor communicatie tussen de verschillende kernen die met elkaar de fijnregulatie van bewegingen aansturen. Door gebrek aan dopamine verloopt die communicatie niet goed en ontstaan klachten.

Klachten

• Motoriek

  Stijfheid ledematen (rigiditeit tandradfenomeen) Klein en kriebelig schrijven (micrografie) Verminderde armswing bij stappen Maskergelaat (weinig mimiek gezicht, sombere indruk) Monotone stem Moeilijk slikken Verminderde reflexen en balans Moeite om te starten of veranderen van beweging (omdraaien in bed), in ernstiger gevallen ‘freezing’ of blokkeren Traagheid, kleine schuifelende pasjes, neiging (te) snel lopen (propulsie) Moeite met opstaan Trillen van handen, benen, kin of tong in rust Voorovergebogen houding

• Zintuigen

  Reukstoornissen

• Zenuwstelsel

  Hogere talgproductie Overmatige of juist verminderde transpiratie Obstipatie Urineverlies Duizeligheid door bloeddrukdaling bij overeind komen

• Psychisch
  • Depressie
  • Verminderde concentratie
  • Geheugenstoornissen
  • Dementie
  • Psychose (hallucinaties en wanen)
  • Traagheid in denken en reageren
  • Moeite met beslissingen nemen
  • Apathie
• Overig
  • Slaapstoornissen
  • Seksuele problemen

Diagnose en dan?

• Informatie

  Voor de ziekte van Parkinson bestaat helaas nog altijd geen genezing. Na diagnose door de neuroloog is het om te beginnen van belang goed geïnformeerd te worden:

  • Vraag foldermateriaal aan, informeer bij de Parkinson patiëntenvereniging, bezoek betrouwbare websites
  • Maak een 2e afspraak met vragenlijstje
• Behandelteam

  Het behandelteam voor Parkinsonpatiënten bestaat uit de neuroloog, soms een Parkinsonverpleegkundige, Parkinson kine/fysiotherapeut (toenemend voorkomende specialisatie met specifiek oefen/trainingsschema, adviezen ‘tips and tricks’) en op indicatie andere specialisten uroloog, psycholoog, psychiater.

• Leefstijladvies

  Parkinson beïnvloedt vooral het bewegen nadelig, zorg er dus voor dat het bewegingsapparaat in optimale conditie is. Dat is essentieel! Te denken valt aan dagelijkse lichaamsbeweging, wandelen, fietsen, indien mogelijk joggen en rek- en strekoefeningen. Fysiotherapie is groepsverband is ook mogelijk. Het is wetenschappelijk bewezen dat zo intensief mogelijke, dagelijkse training en lichaamsbeweging de Parkinson stabieler kan houden, met betere vooruitzichten (prognose), een later en lager medicijn gebruik en minder complicaties.

• Medicijnen

  Afhankelijk van leeftijd, fysieke en psychische toestand, geheugen, dagelijks werk en gezinsleven e.d. kan gekozen worden voor behandeling met medicijnen. Deze is vooral gericht op het verbeteren van de motoriek waarbij gestreefd wordt naar soepeler starten, draaien, lopen en bewegen. Maar andere klachten (symptomen) kunnen ook verbeteren.

Welke medicijnen bestaan?

• Meest gebruikte middelen
  • Levodopa: verreweg het best werkende middel (1 uur voor of na de maaltijd innemen)
  • Dopamine agonisten: werken minder krachtig als levodopa, kunnen gebruikt worden in zowel de beginfase van Parkinson (als enig middel) als in de latere, meer gecompliceerde fase (in combinatie met andere medicijnen).
  • MAO-B remmers: kunnen gebruikt worden in zowel de beginfase van Parkinson als in de latere, meer gecompliceerde fase.
  • Amantadine: kan gebruikt worden in zowel de beginfase van Parkinson als in de latere, meer gecompliceerde fase, liever niet bij ouderen met geheugenachteruitgang.
  • Anticholinergica: gebruikt bij behandeling van rusttrilling.
• Bijwerkingen

  Bij gebruik van Parkinson medicatie bestaat een kans op bijwerkingen. In het algemeen is het van belang zo laat mogelijk te beginnen met medicatie, vanaf de start zullen anders al sneller lichte en leaer meer ernstige lange termijn bijwerkingen optreden. Nogmaals: starten met dagelijkse training en lichaamsbeweging is essentieel.

  • Directe bijwerkingen: misselijkheid, lage bloeddruk met flauwvalneiging, verwardheid, hallucinaties, wanen
  • Zogenaamde on/off effecten: bij 'on' is de medicatie goed werkzaam met soepeler bewegen, bij 'off' werkt de medicatie onvoldoende of niet. Patiënten kunnen dan zelfs geheel blokkeren (freezing) en niet verder meer lopen. Is geen echte bijwerking maar meer het steeds sneller en abrupter uitgewerkt raken van het medicijn.
  • Dyskinesiën: dit zijn abnormale, grove bewegingen die toenemend kunnen optreden bij langduriger gebruik en/of hogere doseringen van de medicijnen (tardieve dyskinesien)
  • Impulscontrole stoornis: er kan overmatige drang en verslavingsneiging ontstaan voor bijvoorbeeld computers, gokken, winkelen of seks.
• Continue Dopamine Stimulatie

  Wanneer na jaren behandeling de maximumdoseringen bereikt worden met bijwerkingen dan kan men Continue Dopamine Stimulatie toepassen. Hierbij wordt geprobeerd om het dopamine-aanbod in de hersenen zo constant mogelijk te houden:

  • Levodopa combineren met MAO-B of COMT remmers
  • Slow release vormen van levodopa (langzame afgifte van Levodopa)
  • Huidpleisters (Rotigotine)
  • Apo-morfinepomp
  • Toediening van levodopa in geleivorm direct via een pomp en een slangetje door de buikwand heen in de twaalfvingerige darm (DuoDopa)
• Deep Brain Stimulation

  Een andere mogelijkheid om de Parkinsonklachten of ernstige bijwerkingen van de medicatie te behandelen is via een kleine operatie (Deep Brain Stimulation). Daarbij wordt een elektrode in de hersenen geplaatst in een bepaald kerngebied. Bij toediening van elektrische prikkels nemen de klachten af. De patiënt kan de prikkel zelf toedienen.